Facebook Twitter Google+ Les dernières actualités
jeudi 28 mars 2024
Antananarivo | 22h40
 

Editorial

D’un 13 mai à l’autre

mercredi 13 mai 2015 | Ndimby A.

13 mai 1972 – 13 mai 2015, où en est-on sur le chemin de la démocratie malgache ? Pas très loin, dans le contexte flou des communales prévues fin juillet 2015, sur fond de tension politique générée par les avancées dans … la réconciliation nationale. Et tout comme le boxeur qui fait l’erreur de ne pas s’inquiéter du combat de trop, le régime HVM semble ne jamais avoir peur de la bourde de trop. Dernière idée saugrenue en date : modifier les règles électorales pour interdire l’apposition de photos ou de noms sur les bulletins électoraux à utiliser aux municipales.

Objectif inavoué sous des prétextes fallacieux : limiter les possibilités des adversaires de battre les candidats du très peu populaire parti présidentiel. Et même si je honnis les résidus de putschistes qui forment les trois-quarts de l’Alliance Républicaine de Madagascar (ARMADA), je reconnais qu’ils ont raison de s’insurger contre le caractère anti-démocratique de cette décision, dont on mettra légitimement en doute la bonne foi de celui qui a suggéré cela, si ce n’est son quotient intellectuel. Par contre, ce qui me fait vraiment rire, c’est que ce soient des gens comme Andry Rajoelina, Christine Razanamahasoa ou Augustin Andriamananoro qui se prétendent porte-flambeaux de la démocratie, comme si leur coup d’Etat et leur comportement durant la Transition leur donnait une quelconque crédibilité à se prétendre démocrates. Comme on dit dans mon pays, aza manao ririnin-dasa tsy tsaroana, fa sady mampiomehy no mahatezitra...

La démocratie ne peut être ramenée uniquement à la présence d’élections. Ce n’est pas parce qu’un régime organise des élections qu’il peut se prétendre démocratique. Sinon la République démocratique de Madagascar aurait été démocratique, tout comme ces multiples dirigeants réélus par des scores fleuves à Madagascar (à commencer par le Président Tsiranana) et ailleurs. Mais les élections doivent être propres, pour que les résultats puissent s’imposer à tous dès la sortie des urnes. En d’autres termes, il faut que les conditions d’organisations soient fiables, transparentes et équitables pour tous les candidats, et que le jeu permette aux électeurs d’exprimer leur véritable choix.

Si le mode kitoatoa et ala-safay qui prévaut avant les communales continue, avec ses anecdotes de manœuvres cousues de fil blanc sur les règles électorales et le statut de la Capitale, les partis politiques devraient ne pas s’interdire d’envisager le boycott de ces élections. Car participer à un simulacre de démocratie revient à cautionner ce simulacre. Au sport, la meilleure méthode pour apprendre aux dribbleurs solitaires à jouer collectif est de les obliger à jouer tout seul sur le terrain pendant dix minutes, en courant d’un but à l’autre.

Dans ma conception des choses, même s’il a béneficié de la Transition en étant Ministre des finances, le Président Rajaonarimampianina n’est pas un putschiste, car il ne s’est pas dévergondé à aller faire le pitre sur la Place du 13 mai. Pour cette raison, je le respecte et m’abstiens de le critiquer depuis son arrivée au pouvoir, car mon combat éditorial avait pour seul but de contribuer à un contexte qui fasse que Monsieur Rajoelina ne puisse se présenter aux élections. Mais après un an et demi de pouvoir, il est temps de dire au nom de la camaraderie au Président Rajaonarimampianina qu’il devrait réfléchir sur ce qu’est en train de devenir le contrat social, qui était déjà bien léger à son arrivée au pouvoir, et ne pas se contenter de la même cloche de verre dont les Présidents Ratsiraka et Ravalomanana ainsi que Monsieur Rajoelina ont usé avant lui. Avant qu’il ne soit trop tard, il serait utile pour lui qu’il limoge les apprentis sorciers de son entourage qui ne cessent depuis un an d’accumuler les pitreries, comme ceux qui sont derrière cette mesure scélérate évoquée sur les bulletins de vote. En bon protestant, le fils de pasteur Hery Rajaonarimampanina pourrait méditer sur les versets Matthieu 5:29-30 (pas le jeune homme qui fait tant de frasques, mais l’évangéliste). Pour ne pas dire Marc 9:43-48, de peur que les ahuris de service ne m’accusent (encore) d’écrire sous la dictée de Faravohitra.

43 ans de crises...

Il y a 43 ans, les évènements du 13 mai 1972 avaient donné leur nom à une place publique devenue par la force des choses un haut-lieu des évènements politiques à Madagascar. Tous les leaders qui ont réussi à y drainer les foules jusqu’à faire chuter le régime en place avaient pour objectif officiel d’instaurer la démocratie à Madagascar. Cette mission qu’ils se donnaient avait d’ailleurs des formes assez diverses. Si en 1991, il s’agissait d’un changement de Constitution pour garantir plus de droits politiques et de libertés civiles ; en 2002, il s’agissait de protester contre une manipulation supposée de résultats électoraux ; et en 2009, de lutter contre la dictature et les abus de pouvoir. Mais avec le recul, on sait ce qu’il en est.

Les évènements de 1972 ont préparé l’arrivée au pouvoir de gauchistes qui ont mené le pays à la ruine, et qui ont été obligés d’appeler les institutions de Bretton Woods au secours pour sauver les meubles. Au lieu de se plaindre de la dureté des Programmes d’ajustement structurel (PAS) imposés par les étrangers, il faudrait d’abord se demander quelle est la responsabilité du Président Ratsiraka et de ses technocrates dans la création du contexte qui a rendu les PAS obligatoires.

Les évènements de 1991 ont amené de véritables démocrates au pouvoir, mais qui malheureusement étaient de véritables niais en matière de gestion économique. La vacuité dans ce domaine a favorisé la prolifération de conseillers économiques louches qui ont poussé le Président Zafy vers des initiatives douteuses, qui se sont payées au prix fort.

Les évènements de 2002 ont amené au pouvoir des ultra-libéraux, mais qui n’ont pas eu la sagesse nécessaire pour comprendre que Madagascar n’était pas la propriété privée de leur clan politico-économique. Les exonérations au bénéfice du groupe Tiko appartenant au Président Ravalomanana et les réquisitions sous des formules variées de propriétés d’autrui pour le compte d’intérêts privés (remblai de rizières, expropriations de terrain etc.) ont détruit l’image de ce qui avait été en parallèle plus ou moins bien fait. Sans oublier que quoi qu’on en dise, toutes les sources non partisanes reconnaissent que Ravalomanana n’avait pas gagné au premier tour en 2002, mais que ce sont des magistrats peu scrupuleux qui se sont encanaillés à cautionner ce coup d’Etat qui portent la responsabilité de cette grande escroquerie politique du « premier tour dia vita ».

Les évènements de 2009 ont amené au pouvoir des populistes qui ont réussi à convaincre leurs partisans que grandes gueules et slogans tapageurs pouvaient rimer avec capacité et bonne volonté à diriger un pays. « Jereo kely ny tabilao » dirait-on dans les stades de sport : au final, le bilan de la Transition 2009-2014 est le pire qu’un chef d’Etat ait jamais présenté à Madagascar : catastrophe économique, misère sociale, déliquescence des mentalités y compris dans les forces armées, explosion de l’insécurité et de l’économie maffieuse. Les diverses révélations (enregistrement à son insu de Patrick Leloup, déclarations du Lieutenant-Colonel Charles Randrianasoavina) montrent de quel bois était fait les gens dont Monsieur Rajoelina s’est appuyé pour perpétrer son forfait. Dis-moi qui tu hantes, je te dirai qui tu es….

A chaque fois, la démocratie a été le maitre-mot pour hypnotiser les foules de badauds et s’emparer du pouvoir en-dehors des urnes. Le problème est que la démocratie a de multiples définitions, tant et si bien que chacun y met ce qu’il veut. Mode humour bien gras : « La dictature c’est ″Ferme ta gueule !″, la démocratie c’est ″Cause toujours ! ″ » (popularisé par Coluche, mais dont la partenité semble-t-il est à Jean-Louis Barrault). Mode politologue de quatre sous : la démocratie serait « le gouvernement du peuple, par le peuple, pour le peuple » (Abraham Lincoln). Et enfin, mode celui-qui-se-la-pète : la démocratie, c’est « le gouvernement par la discussion » (Amartya Sen). Mais il est vrai qu’il vaut mieux citer le prix Nobel d’économie Amartya Sen, que Coluche. Mais bon, ça dépend des publics.

Mais ce que l’Histoire de Madagascar et du monde nous apprend, c’est que la démocratie ne se décrète pas à coups de définitions. Et encore moins à coups de discours, sinon Madagascar serait une démocratie depuis l’inauguration de la Place de la démocratie par Andry Rajoelina le 17 janvier 2009, ou depuis l’investiture du Président Rajaonarimampianina le 25 janvier 2009. Hélas, les déclarations enflammées et les serments grandiloquents de la part d’un homme politique, fussent-ils d’Etat ou de coup d’Etat, doivent nous rappeler à chaque instant ces mots d’Henri Queuille : « Les promesses n’engagent que ceux qui les écoutent ». Et ceux qui provoquent les crises politiques ne sont jamais ceux qui les payent. Car on ne va pas croire un instant que les leaders du coup d’Etat de 2009, qui ont montré que non seulement ils n’étaient pas les plus compétents, mais en plus qu’ils n’étaient pas les plus intègres, font partie des 92% de pauvres dans les classements internationaux.

Petit cadeau, un souvenir musical des années horribles (avec des infographies assez bizarres)...

86 commentaires

Vos commentaires

  • 13 mai 2015 à 09:22 | Gérard (#7761)

    c’est bien certain !
    quelques soient les réserves que l’on puisse exprimer il n’y a pas d’autre choix que de faire confiance à ce président
    ceci peut aider à s’en convaincre
    http://www.crisisgroup.org/fr/regions/afrique/afrique-australe/Madagascar.aspx

    • 13 mai 2015 à 10:53 | Liberty (#3679) répond à Gérard

      Non désolé je peux pas faire confiance à qqn qui une fois élu n’hésitait pas une seule seconde pour retourner sa veste et trahir son propre camp.

      Non désolé je peux pas faire confiance à qqn qui le jour de son investiture a voulu tromper son auditoire et le Peuple Malagasy avec un discours qui n’est même pas le sien (quelle honte !)

      Non désolé je peux pas faire confiance à qqn qui a fait couler la compagnie aérienne nationale.

      Y a des milliers d’autres multiples raisons qui m’empêchent de donner ma confiance à cet individu, alors le mieux sera qu’il dégage, avant que ça ne dégénère.

    • 13 mai 2015 à 11:40 | Gérard (#7761) répond à Liberty

      Vos réserves sont hélas justifiées
      ce que disent Ndimby et les observateurs étrangers c’est que la personne en charge importe peu
      que les « politiciens » de ce pays se ressemblent tous, et que ce qu’il faut c’est un minimum de stabilité
      le terme de « confiance » est mal choisi, acceptons le plutôt comme un « pis aller »

    • 13 mai 2015 à 14:48 | ginabe (#8937) répond à Liberty

      Bien, lorsqu’on cherche la petite bête on en trouve, pas une mais plusieurs...

      Les choses est que Hery Rajaonarimampianina reconstruit le pays petit à petit après les 5 années de pillages et de dégradation sur tous les plans.

      Des investisseurs américains ne sont-ils pas dans nos murs ? Et vous savez que le propre des Yankees est de ne pas tergiverser... Attendons-nous donc d’ici quelques mois (voire quelques semaines) à les voir s’implanter et passer à la phase de l’investissement.

      Puis au niveau du port de Toamasina, le Japon a confirmé le financement de l’extension du port de Toamasina.

      Enfin, les opérateurs économiques nationaux, particulièrement les PME se réjouissent, lors du passage du PRM au FIM, de la reprise des bonnes affaires.

    • 13 mai 2015 à 17:04 | Liberty (#3679) répond à ginabe

      Des investisseurs américains sont dans nos murs ? Ah bon ? Et alors !?!

      Tu parles d’opérateurs économiques réjouis du simple passage de Hery Mampesona dans les allées entre les stands, mais lui ne fait que passer....

      C’est pourtant simple : tant que les investisseurs voient en premier des tas d’ordures qui s’amassent partout dans tous les coins de rues, à chaque carrefour, lorsqu’ils débarquent de l’avion, ils n’ont qu’une seule envie : remonter dans l’avion... Tellement ça pue de partout et ça temoigne d’un univers malsain, au propre (ordures, insalubrités) comme au figuré (corruption, malversation).

      Avec Hery Rajaonarimampianina ce pays va dans le mur

    • 13 mai 2015 à 17:05 | Isandra (#7070) répond à Liberty

      Non désolé je peux pas faire confiance à qqn qui une fois élu n’hésitait pas une seule seconde pour retourner sa veste et trahir son propre camp.

      Vous avez tout à fait raison,...parce que « Celui qui est fidèle dans les moindres choses l’est aussi dans les grandes, et celui qui est injuste dans les moindres choses l’est aussi dans les grandes. » dixit Jésus,...

      Si Hery avait respecté les règles démocratiques et la constitution, comme on a l’habitude de voir dans des pays déjà avancé en matière de démocratie,...il n’aurait pas eu besoin de procéder tous ces tâtonnements lesquels ne nous amèneront que dans un monde incertain,...de négocier avec leur adversaires d’hier,dont la sincérité est loin d’être mot d’ordre ,...pour trouver la stabilité(???),...

    • 14 mai 2015 à 11:12 | HALLUCINANT (#6086) répond à Liberty

      Le discours de bas étage par excellence ! « Qui a retourné sa veste et trahie son propre camp »... non mais, on rêve là ! Hery Rajaonarimampianina une fois élu est devenu Président de TOUS les malgaches ! Les MAPAR de leur côté auraient voulu qu’il soit inféodé à Andry Rajoelina. Ce dernier a la tête de l’Exécutif pendant le temps d’un mandat normal a réussi à laminer ce pays. Avec ses moyens limités, le ministre des finances de l’époque a réussi à maintenir à flot les finances de l’Etat. La plupart des dossiers, hors ceux traités directement par le PT, il les connaît.
      « Un discours qui n’est pas le sien »... un vrai perroquet vous êtes ! Combien de temps a duré le discours je vous prie ? Vingt bonnes minutes ! Et la partie dont vous parlez ? A peine deux minutes ! Deux minutes de trop diriez-vous ? Non, deux minutes qui nous rappellent que ces défis et ces problèmes sont universelles et concernent même les pays dits avancés.
      « Qui a fait couler une compagnie aérienne nationale »... C’est l’hôpital qui se fout de la charité comme dit l’expression ? Car la situation d’air Madagascar ne date que des 6 dernières années selon vous ? Faut se réveiller là !!! Autant les Zanak’i Dada sont obnubilés par leur éternellement président élu comme ils avaient l habitude de l appeler, mais vous... mémoire de poisson rouge ou alzheimer séquentiel avec fragmentation dans le temps ? A moins que le charme de Mialy ne vous manque en faisant semblant de parler de son mari.
      Alors souffrez l’ami, souffrez de vivre, d’endurer et d’accepter les règles de la démocratie que vous prétendez vous aussi défendre car une fois élu, on dirige, et l’évaluation grandeur nature arrive 5 ans après ! Content ou pas content, c’est pareil !
      Il ne manquerait plus que ce vieux dépressif d’Harmelle qui pense aider notre pays en ne postant que des publications négatives sur notre pays mais en étant persuadé de faire une bonne action, histoire de conjurer ses tendances dépressives et asociales ne soit un de vos proches relations car là, il est clair, on n’est pas rendu !

    • 14 mai 2015 à 11:53 | Sabrina (#4247) répond à HALLUCINANT

      Nous, on veut des résultats.
      On ne juge les hommes politiques que par rapport à leurs résultats ; des résulats concrets pour le citoyen lambda, l’homme de la rue qui n’a ni travail ni logement (y en a beaucoup, trop même !)...

      Eh bien, tu veux que je te le dise ?

      Zéro !

    • 14 mai 2015 à 12:42 | HALLUCINANT (#6086) répond à Sabrina

      Faut sortir de bisounours-land là ! On arrive, coup de baguette magique et tout est beau tout est changé ? La restructuration d’une entreprise prends entre des mois et des années alors pour un pays qui est à genoux socio-économiquement vous pensez que ça va se faire comme ça ? Bande de rêveurs !!! Faut atterrir et retomber mon pas sur ses pieds mais sur ses fesses car le choc est plus violent et ça va vous réveiller ! Exemple simple et débile de tout un processus : l’AGOA. Environ 200.000 emplois de perdus avec la crise de 2009. Lors de son élection, le président à promis d en faire une priorité pour relancer plusieurs secteurs notamment le textile et favoriser ka création d emplois. Tous les efforts déployés ont permi de rapidement remplir les exigences de l AGOA et d être réintégré de nouveau même pas une année après son arrivée à la présidence. Depuis 4 mois, 4,5millions de dollar de recettes et +26.000 emplois créés rien que dans le textile, et nous n en sommes qu’au début ! Ça, ce sont des faits, du concret !
      Réveillez vous et bougez vos **** de diplômés en critique gratuite, partisane et non constructive ! Arrêtez de pleurez le passé et de fuir vos propres responsabilités ! Votre victimisation à outrance et la recherche permanente d’une tierce partie pour la rendre responsable de ce qui vous arrive ou même de vouloir parler au nom de millions d’autres qui n’ont rien à voir avec votre condition sociale / personnelle et que vous instrumentalisez !

    • 14 mai 2015 à 18:08 | Isandra (#7070) répond à HALLUCINANT

      Du concret,...c’est l’échec surtout le plan,...rien ne bouge,...immobilisme total,...Seuls les gens comme Hallucinant qui voient le soleil s’élevant,...pour le reste de la population,...que le noir total.

      La transition a laissé à Hery l’économie de notre pays prête à redémarrer, et celui ci a opté la rupture brusque et politique de tâtonnements avec une équipe composée des apprentis, novices, au lieu de poursuivre cette bonne route avec une équipe expérimentée. D’où ce désastre.

      On veut bien jouer la démocratie, respecter le choix du peuple, mais l’exemple devait être vient d’en haut,...car la démocratie rime toujours avec l’état de droit,...le respect de la constitution en vigueur, le respect de votre camp sans leur effort vous ne seriez jamais arrivé où vous êtes(on appelle ça étique ). N’oubliez pas à force de jouer avec le feu, cela finira par se retourner contre vous,... vous finirez par vous faire griller.

    • 14 mai 2015 à 18:09 | Isandra (#7070) répond à Isandra

      L’échec sur tous les plans....

    • 14 mai 2015 à 18:24 | HALLUCINANT (#6086) répond à Isandra

      « La transition a laissé à Hery l’économie de notre pays prête à redémarrer, et celui ci a opté la rupture brusque et politique de tâtonnements avec une équipe composée des apprentis, novices, au lieu de poursuivre cette bonne route avec une équipe expérimentée. D’où ce désastre »
      Vous êtes sérieux ou sérieuse là ??? Vous arrivez à croire ce que vous écrivez là ??? Préférez l’herbe verte au foin jaune/orange pour la fumette-inspiration car vous venez de nous sortir une ineptie en provenance d’une réalité parallèle et virtuelle d’une dimension encore inconnue car honnêtement, même le pire des opposants conscients ne pourrait sortir une bêtise aussi énooooorme !

    • 14 mai 2015 à 18:29 | Isandra (#7070) répond à Isandra

      Le soleil se levant,...

      Tous les efforts déployés ont permi de rapidement remplir les exigences de l AGOA.

      Ne nous racontez pas n’importe quoi, nous ne sommes pas tous ici des ignares,...Cette réintégration à l’Agoa est la suite logique du retour à l’ordre constitutionnel, là encore un effort de la transition. Ce gouvernement n’a inauguré que les réalisations de la transition, car il n’a rien réalisé, que de politique de Tip Top,...

    • 14 mai 2015 à 18:35 | Isandra (#7070) répond à HALLUCINANT

      Taux de croissance 3%, taux d’échange et d’inflation maîtrisé,...Tout cela pour vous venant de réalité parallèle...?

      Il suffisait pour Hery de convaincre les bailleurs, pour financer une politique économique réaliste(ce qui fait défaut actuellement), pour que le 2 chiffres soit atteint. Mais, hélas, il a choisit une autre voie plus compliquée et dangereuse pour notre pays. Ce qui vivra verra.

  • 13 mai 2015 à 09:39 | valoha (#7124)

    Vela-pandrika nataon’ny fratsay ny 13/05/72 raha jerena akaiky. Noho izany - tsy tsara ny mafana fo fahatany. Mila sy tokony mijery miaraka hatrany ny Malagasy vao manapaka sy miroso miaraka. Toa izany ihany koa ny 07/02/2009. Mila mailo mafy isika.
    Ny fratsay dia miasa andro aman’alina eto, ary mamapiasa tera-tany vahiny sy zana-tany izy ireo, mampiasa ny volany, ny visa-ny, ny heriny rehetra, satria harem-be no misy eto Gasikara.
    Io no tanjon-dreo eto. Ny hafa - dia resa-be ihany.
    Mila antsika mifanome-tanana, mandrindra ny fitantanana, mandamina ny rafitra marina mihainga ifotony ! Raha tsy miaraka mandrindra isika dia ho very tanteraka. Tsara ny manomboka na dia vitsy fotsiny ihany aza aloha izao.

  • 13 mai 2015 à 09:57 | jules (#2904)

    Mada crève !
    Vive la révolution orange !!

    Vous l’avez voulue et bien crevez maintenent.

    • 13 mai 2015 à 10:04 | Isambilo (#4541) répond à jules

      Bon voyage et surtout ne revenez pas. Sans rancune.

  • 13 mai 2015 à 10:00 | Isambilo (#4541)

    Je ne pense pas que 2009 ait amené au pouvoir des populistes. Le populisme a été l’instrument utilisé par des intérêts économiques et financiers qui ont été mis en péril par Ravalomanana. Malheureusement nous manquons de spécialistes pour identifier les principales forces politico-financiers en présence. A part le bouquin dirigé par Randrianja, c’est le vide complet. Cette absence de recherche et de réflexion explique en partie pourquoi nous restons dans l’impasse. Il y a bien la ou le SEFAFI qui offre des analyses conjoncturelles, mais il/elle se garde d’aller au fond des problèmes comme le développement inégal entre les régions, l’inadéquation de la démocratie européenne à une société plus ou moins asiatique, etc.

    • 13 mai 2015 à 13:07 | jules (#2904) répond à Isambilo

      Elle est bonne celle là ,le Dj pas populiste !!! Et Karl Marks pas communiste alors !!!
      Pauvres de vous.

    • 13 mai 2015 à 14:28 | Isambilo (#4541) répond à jules

      Je vous croyais parti.
      Il faut apprendre à lire le français avant d’écrire n’importe quoi. Je développe un peu pour les ignares : le populisme a été un instrument. En plus clair : Rajoelina était un instrument utilisé par les forces politico-économiques qui voulaient renverser Ravalomanana. Je ne suis pas en mesure de définir quelles sont ces forces qui sont hétérogène de toute manière, mais on peut y intégrer ceux qui ont perdu leur part de marché à cause de Magro, Tiko, etc. En fait partie France Telecom qui n’a pas digéré d’avoir perdu lors de la privatisation des Telecom malgaches au profit de ce qui est devenu Telma. C’est aux chercheurs de faire le boulot. Manque de pot, il n’y a pas tant de chercheurs que ça.
      Ne confondez pas Marks & Spencer (épiciers britanniques) et Karl Marx (philosophe allemand exilé à Londres).

    • 14 mai 2015 à 12:16 | jules (#2904) répond à Isambilo

      La marionnette Dj était un instrument qui a utilisé le populisme ,mais le Dj n’était pas populiste car il était sous la coupe de forces politico-machin-chose. Ouai bien sur... En clair le « c’est pas moi » à encore frappé. La racaille c’est l’autre.
      A Mada l’irresponsabilité règne en maitre, C’est tjrs le cotier,le vazaha,l’autre qui nous veut du mal.
      Bon, au bout du bout ,vous crevez de faim , merci qui ?? le Dj.

  • 13 mai 2015 à 10:05 | Saint-Jo (#8511)

    Miarahaba !
    Izay nitranga taoriana kelin’ny faha-13 mey 1972 no asiako teny fohy aloha, arak’izay niainanay azy.
    Avy eo dia asiako teny fohy momba ny vokatr’izany teo amin’ny fitondram-panjakana.

    Marina ny nolazain’ny namana « diego » fa nisy fiatombohany ity gedragedraka amin’ny fitondram-panjakana eto amintsika ity.
    Talohan’ny volana Aprily 1971 dia azo heverina fa nandeha ihany ny rafi-panjakana rehetra. Tsy tonga lafatra angamba, kanefa dia nandeha ihany.
    Tsy miresaka momba ny risoriso sy ny kiantrano-antrano aho, satria ireo fahazaran-dratsy ireo dia efa nisy hatramin’ny andron’ny fanjanahan-tany.
    Fa ny fitondram-panjakana ara-politika no resahiko.

    Tsy hiresaka izay nitranga talohan’ny mey 1972 koa aho.
    Fa manomboka eo amin’ny fiakaran’ny miaramila hitondra ny fanjakana no asiako teny fohy.
    Talohan’ny mey 1972 dia azo lazaina hoe nanaraka ny fitsipika maha miaramila azy ireo olona tao anivon’ny Tafika.

    Tamin’ny faha-18 mey 1972, dia tonga teo amin’ny kianja 13 mey ny Jeneraly Ramanantsoa. Dia izao no teniny voalohany indrindra :
    - « Amin’izao nandraisako ny fahefana feno hitondra ny tany sy ny fanjakana izao dia ... »
    Teo dia avy hatrany dia horakoraka no navalin’ny olona azy.
    Izahay tanora mbola mpianatra teny Ankatso kosa dia toa nilatsaham-baratra. Akona izahay nahita ireto olona faly sy nihorakoraka ny miaramila ireto.
    Taminay manko dia tsy noheverinay mihitsy ny hoe niomana sy niofana hanana toerana politika hitondra fanjakana ny miaramila.
    Fantatray koa ny hery setra fanaon’ny miaramila any amin’ny firenen-kafa izay ny miaramila no tompon’ny fahefana politika.
    Nanomboka teo amin’io fotoana io koa dia tsy tompon-tsafidy intsony ny tanora nitolona, fa dia ny miaramila sy ny mpanao politika no nanjary tompon’ny laka.
    Ny solon-tenan’ny tanora nitolona koa, raha nihaona tamin’ny Jeneraly teny Ampahibe, dia tsy nohainoan-teny mihitsy.
    Ka ny kabary voalohany indrindra nataon’ny Jeneraly tao amin’ny radio sy TV dia niatomboka tamin’ny teny manao hoe :
    - « Miaramila aho, fa tsy mpanao politika ! »
    Dia nampiany hoe :
    - « Apatoriana aloha ny politika. »
    Nanomboka teo ary dia velon-tebiteby ny olona nahay nandini-javatra. Tsy hay izay ny ho fandehan’ny raharaha eto amin’ny firenena.

    Nandritr’izany fotoana izany koa no niforonan’ny antoko politika MFM. Mpitolona ho amin’ny Fanjakan’ny Madinika (MFM) no anarana nentiny tamin’izany. Fifangaroan’ny mpampianatra gasy sasany teny Ankatso sy ny mpianatra sasany ary ny jomaka izy io.
    Dia ny hitovizan’ny madinika amin’ny vaventy hono no fenitra kendren-dry zareo.
    Ka ny isan’ny nahagaga koa dia nipitika tonga hatrany anatin’ny kabarin’ny Jeneraly io hoe « madinika » io.

    Fa ny heveriko, izaho manokana, fa hadisoana hafa manaraka dia ny fananganana government, izay miaramila sy teknisiana daholo no tao anatiny. Fa tsy nisy olona efa zatra ady amin’ny politika mihitsy na dia iray monja aza.
    Marihina tsara fa hatramin’izao androntsika izao dia mbola marobe ny olona mihevitra fa miaramila sy teknisiana no tsara atao ministra ao amin’ny government. Kanefa efa nanomboka tamin’ny taona 1972 no efa voaporofo fa tsy mahomby mihitsy izany fomba izany.
    Arakin’ny hevitro dia mpanao politika no tokony atao ministra, ka izy no tompon’andraikitra amin’izay vokatra azon’ny ministera iandraiketany. Ary ny ministra dia tokony odidinina teknisiana, izay izy tenany ministra mihitsy no nifantina azy ireo,

    Tsy naharitra telo taona akory taty aorianan’ny faha-18 mey 1972 ary dia nametra-pialàna ny Jeneraly.
    Ny sasany tamin’ny miaramila koa dia niady toerana mba ahazoana fahefana ara-politika. Dia nifamono tao ry zareo.
    Raha colonel moa, ohatra, no atao ministra, dia izy io ve ho afaka hanome toro marika politika (izaho tsy miteny hoe baiko) ny jeneraly tsy manana toerana ministra ? Azo itarina lavabe io fanontaniana io.

    Dia miaramila mirongo basy maro vava sy mitondra fiara mifono vy no tompon’ny fahefana politika teto amin’ny tanàna.
    Noho izany dia tsy misy azo antenaina intsony izay fahafahana sy filaminana eto antanindrazana.
    Satria ny rà latsaka androany dia miantso valy faty rahampitso.

    Ka rehefa leo ny fitondràna ratsy, sady indrindra tsy nahomby mihitsy, izay nataon’ny miaramila tompon’ny fahefana politika ny olona, dia olona tsy miaramila indray no nampiasa miaramila, mba ahazoan-dry zareo ny toerana hananan-dry zareo fahefana politika, izay nifampizaràn-dry zareo samy ry zareo avy eo.

    Dia jereo anie fa hatramin’ny olona entin-drongony avy koa aza no lasa tompom-pahefana teto amin’ny nosy e.

    Dia izao iainantsika izao no vokany.

    • 13 mai 2015 à 11:58 | Turping (#1235) répond à Saint-Jo

      Salama ,
      I Tsiranana anie ny frantsay ,ny fitohizan’ny fanjanahana no nahatongavany teo nanomboka t@ fahaleovan-tena e ! Izay ilay PADESM resahin’i Basile foana io satria io no hery nametrahan’ny mpanjanaka , nisian’ny fizarazarana sy mbola nametrahany ny fizarzarana .
      - I Ramanantsoa no ambony grady indrindra teo @ miaramila gasy sy ny fisiany .Raha tonga teo @ fitondrana koa izy taorian’ny nionganan’i Tsiranana ,ny resaka fandriampahalemana ,ny resaka fizarazarana ara-poko,izay resaka tafiditra tao an-dohan’ny malagasy (resaka tanivo ,sy tanindrazana ) mbola nibahana be na t@ 1972 aza .Teo ny olana .
      Ny miaramila izany tsy tokony natao hanao politika sady ny miaramila gasy na ireo niofana tany ivelany ,na ny tao an-toerana nanomboka t@ fisokafan’ny ACMIL t@ 1969 ,ireo 1ère promotion hatramin’ny 13 ème angamba mbola nanana ny maha izy azy daholo ,fa avy eo lasa mpanongam-panjakana daholo .
      - Ny fahatongavan’ny Jeneraly Ramananatsoa ,na i Ratsimandrava teo @ fitondrana ,tsy any ny olana ,fa ilay resaka « dahalohisation » ,ny fidiran’ny miarmila ,fortification nanomboka t@ andron-dRatsiraka teo @ fitondrana ,no nampiteraka "tsy fahandriham-pahalemana ,sy insécurité ,fahantrana aza ,satria ny lehiben’ny zandary sy miarmila (Kolonely Manjary , ny jly Jean Paul Bory ,...) anisany tafiditra tao .Tsy moramora koa ny fampandrian-tany tany @ faritra Atsimo t@ 1971 ,izay tany misy kere foana sy nahafaty olona 3 000 ,t@ Ratsimandrava lehiben’ny gendarmerie.
      - Ny resaka sivily tonga eo @ fitondrana anie ranamana mbola resaka nofinofy satria ,tsy mbola hitako hoe iza t@ ireo lehiben’ny mpanao politika toy ny antoko ,Monima an’i Monja Jaona ,ny MFM an’i Manandafy , ny AKFM an’i ANdriamandrato Richard ,sns...no tonga teo @ fitondrana rehefa tena niady mafy teo @ fanaovana politika ?

      - Ny olana anie ,mbola mila fantatry ny be sy ny maro ,ny fanaovana politika ny an’ny malagasy tsy tena mbola ady mifantoka eo @ resaka programa ara-tsosialy izay tena iadian’ny rehetra fa resaka tombontsoa manokana daholo .
      Ary ny tena loza anie ,dia ireo mpitondra zavatra sarintsariny daholo ,olona napetraka na notohanana daholo ny teo ,moa izay tsy azoazon’ny firenana mamtanjaka na ny vahiny arak’ilay resantsika farany ,hitadiacvan-dry zareo vahaolana ny hanalana azy rehefa hitany fa tsy mifandraika @ tombontsoany ,izany hoe mampetipety ny fandrosoan’ny firenena .
      - Eo foana izany ilay resaka hery sy tombontsoa ,ka ny olana dia ny mpanao politika gasy ,na ireo lazaina mpanohitra aza ,lasa mivadika tsy mpanohitra intsony raha vao mahazo toerana na manaraka ilay toe-java misy .
      - Azo bangoina izany fa ny herin’ny vola ,ny herin’ny mpanjanaka maro samihafa ,izay mody manampy nefa tena misikotra ny ataony ao am-badika ao dia samy manao izay hiarovany ny tombotsoany daholo .Eo ny olana goavana no mipetraka satria i Mscar tsy manana structures institutionnelles sy sociétés civiles fortes ,ny karana no matanjaka ara-bola izay manao varotra sy manondrana koa ny volamena .
      Ny samy gasy be resaka ny betsaka dia be taim-bava ,fa vitsy no tena actif na ivelan’ny ranomasina aza .Eo ny olana satria mila manova toe-tsaina tanteraka isika ,dia miray hina koa satria tsy adala ireny mpamatsy vola ireny manome na mapindramina ,fa tsy maintsy misy tombotsoany foana ao.
      Isika gasy arak’ilay fitenenana no adala Tompo daholo.
      Raha tena miray loha anie ny gasy rehetra manomboka any @ fokontany ,ny fokonolona ,sns....manova toe-tsaina ,tafavoaka i Mscar ,tsy mila mihindram-bola ,na mangataka fanampiana lava nefa tsy tafavoaka mihitsy ,fa kosa mila ytena manova any ifotony mihitsy ny fomba fitondrana ,ny « fokonolona vaovao » .
      Ireo harena an-kibon’ny tany na andranomasina ,ny rehetra dia tokony hahavita ny rehetra .
      Ny resaka « noblesse » na « bourgéoisie » ,misy sy nisy daholo amin’ny firenena rehetra .Tsy tsara aza ve ,raha misy maromaro eto @ forum fa taranak’Andriana ,avy ao anivo sy anindrana ? aiza ny olana raha mitondra fomba amam-panao ,manankarena ara-toetsaina ,sy ara materialy aza izay hampitondra fandrosoana ho an’ny firenena sy firaisan-kina ?

    • 13 mai 2015 à 13:54 | Saint-Jo (#8511) répond à Turping

      Fantatrin’ny olon-drehetra mahalala ny Tantara ny momba ny PADESM sy ny fifandraisany manokana tamin’ny mpanjanaka.
      Basilou dia olona sahy mijoro amin’ny maha taranakin’ny PADESM azy .
      Manana ny heviny izy.
      Tsy misy olona afaka manome porofo tsy azo lavina fa fahavalon’i Madagasikara na tsy tia an’i Madagasikara i Basilou.

      Raha zohiana tsara koa anefa ny Tantara, dia azo ampitahàna ny fihetsikin’ny PADESM tamin’ny androny, andaniny ; sy ny fihetsikin’ny havan’Andriamanjaka tamin’ny fotoanan’ny fananiham-bohitra nataon’ny mpanjanaka, ary koa, taty aoriana, ny tetika ary fifaninanana nifanaovan-dry zareo mba ahazoana sombintsombim-pahefana avy amin’ny mpanjanaka, ankilany.

      Tsy hanonona anaram-pianakaviana PADESM na anaram-pianakaviana havan’Andramanjaka momba ireo voalaza ireo aho.
      Satria azo zahana tsara ao anatin’ny Tantara voarakitra antsoratra izany.

      Momba ny hetsika 1972 indray dia isan’ny fitakiana natao teny ampiandohana mihitsy ny fiangaviana ny Tafika Frantsay teto antoerana mba tsy hitsabahan-dry zareo amin’ilay raharaha. Mety ho tena lozabe kokoa no nitranga raha nitsabaka tokoa ry zareo.
      Ny fitondram-panjakana frantsay koa moa efa tsy entitra intsony, satria efa tsy salama intsony ny filohan-dry zareo no sady efa fantatra fa tsy ho sitrana intsony koa.
      Dia tsy nitsakana ny hetsika tokoa ny Tafiky ry zareo, fa nijanona tany andakazerina.
      Ny baiko azon’ilay Jeneraly frantsay komadin-dry zareo dia ny « ampandositra an’i Tsiranana » arakin’ny nolazain’ilay Jeneraly io tao anatin’ny Mémoires nosoratany taty aoriana.
      Dia nampiany hoe : « Nandà, tsy nety ho entiny mandositra i Tsiranana, fa nijanona tao Andafiavaratra tao. »

    • 13 mai 2015 à 14:50 | Isambilo (#4541) répond à Saint-Jo

      Everiko fa tsy mitombona ny ampitoviana ny Padesm sy ny havan’Andriamanjaka.
      Maty Radama t@1828 dia tapitra ny fanjakan’ny Andriana. Ny Manjakahova no niverina, ny Tsimiamboholahy no marina kokoa. Niova tanteraka ny fandehan-javatra satria ny herin’ny mpanjaka dia miankina tanteraka @ faneken’ny vahoaka ny didiny. Na tiany na tsy tiany dia tsy maintsy miheno ny ambanilanitra izy voa manapaka. Ny manjakahova dia tsy mijery afa tsy ny tenany sy ny fianakaviany. Dia izao hita izao ny vokany.
      Tsy milaza izany fa tokony hiverina @ fanjakan’ny andriana akory. Mandroso ny tany ka tokony hivoatra koa ny fisainana, sady ny zanak’andriana dia efa ripaka.

    • 13 mai 2015 à 15:57 | Saint-Jo (#8511) répond à Isambilo

      « Maty Radama t@1828 dia tapitra ny fanjakan’ny Andriana ».

      Vao manomboka dia efa disobe.

      Ivereno jerena indray aloha ny voarakitra antsoratra anatin’ny Tantara.

    • 13 mai 2015 à 17:46 | Isambilo (#4541) répond à Saint-Jo

      Inona no diso ? 1828 ve ? Sao dia tsy mitovy ny Tantara resahina ?

    • 13 mai 2015 à 19:59 | Saint-Jo (#8511) répond à Isambilo

      Tsy anjarako ny manoro anao ny Tantara.
      Misy raki-tsoratra azo izahana izay tiana ho fantarina momba ny Tantaram-pirenena gasy.
      Fomba ihany koa ny manamarina tsara izay lazain’ny tena, fa raha vao misy diso dia tsy inoan’ny olona intsony ilay mpanoratra.
      Tsy olonolom-poana daholo akory no tonga mitsidika eto.

    • 14 mai 2015 à 10:41 | Turping (#1235) répond à Isambilo

      Isambilo ,
      Ny fahafatesan’i Radama 1er t@ 1828 tsy nidika fa tapitra ny fanjakan’Andriana satria ny vadiny Ranavalona 1ère dia mpanjaka nasiaka sady niarony fiandrianam-pirenena .
      Ny zanany izay nandimby Radam II azy niraisany t@ Radama 1er,nanajaka tapany(1861-1863).
      Raha zohina izany ,dia ilay resaka Manjakahova ,ny Tsimiamboholahy ,ohatran’ny resaka jiolahimboto mijapy « train » ,mapnongam-panjakana .
      - I Rainivoninahitriniony anie Praiminisitra nanomboka t@ faramparany nitondran’i Ranavalona 1er ,nanomboka t@ taona 1852 ka hatramin’ny taona 1865 ,roa taona nahatongavan’i Rasoherina teo @ fitondra . Nanao « complot » ingahy rainy t@ famonoana an’i Radama II sy ny fanozongozonana an’ny fanjakan’i Rasoherina .Iny izy nalefa sesitany maty tany Ambohimandroso (1824-1868).
      - Io moa izany arak’ilay voalaza hatramin’izao hoe « guerre des chiffonniers » y compris la notion « PADESMIQUE ».Na ao anaty baiboly aza anie ,i Kaina sy Abela mpirahalahy tsy nifankatia ,nifamono .
      - Ny Praiministra Rainilaiarivony ,tsy iza tsy akory fa rahalahin’i Rainivoninahitriniony , son petit frère (1828-1896) izay nandimby azy .
      - Ny praiminisitra moa nanana pouvoir ,ary ny loza dia novadian’i lery daholo ny mpanjaka vavy anankitelo (Rasoherina , Ranavalona II sy Ranavalona III) ,nefa ny Andriana raha ny tokony ho hisy tsy manambady « Hova » .
      - Toe-javatra efa nilaozan’ny toetr’andro hoy ny sasany nefa mbola misy betsaka ihany no mitana io foto -pisainana io.
      Ny blème ara-ekonomika ny firaviravian-tanana no mahatonga ny betsaka mandeha fotsiny noho ny herin’ny vola ,fa na ny fihaviany ,ny firazananay aza dia mahamenatra ny sasany ny milaza azy satria feno adalana niseho teo @ fiainana satria ny resaka noblesse y en a qui ont essuyé les pieds la -dessus ,et même des fois les gens simples ont la noblesse d’esprit.
      Ka eo izany angamba no nahatonga an’i Isambilo nilaza ny fahataperan’ny fanjakana Andriana .Tsia : nisy ny mpamadika toy an’i Rasanjy .
      - Ny Mpanjaka farany Ranavalona III anie niteraka t@ fahatanorany an’i Louise Ravoninoro t@ prince Ratrimoarivony izay novonoin’i Rainilaiarivonyavy eo .Nafenina ny fisian’io zaza io izay notezain’ny rahavavin’i Ranavalona III .Niteraka nanambady koa io zanany io niteraka folo ,maty t@ 1949.
      Ny zavatra azo bangoina izany ,dia ny fanjakana Andriana nanomboka t@ fanjanahan-tany tsy nahazo bahana sy niverina t@ fitondrana intsony na dia tao aza ireo te « hi »anoblir" sy mijapy train ,lamasinina ,anisan’ny ady politika ,ady fiarian-karena izay nahazoan’ny mpanjanaka vahana hanakorontanana hatrany .
      Vitsy dia vitsy @ olona no mahatakatra mety tsy misy 1% akory aza ,fa ny fanjakana ,ny maha mapnjaka anie tsy midika fa fanandevozana e !
      - Karazana conception avy @ olona ,vondron’olona fondateur ny nation anankiray io izay mipetraka @ valeurs maro isan-karazany ,ny souveraineté nationale .
      - Raha ny anglisy ,ny marokanina ,ny espanola ve ,ny belza ,....sns ve mbola mitana ny maha mpanjaka ,dia satria misy antony maro ao am-badika ao .
      - Ny Repoblika akondrio nomena ,hangerezan’ny a.lika rehetra mandalo izao,izay mipetraka eo @ fizarazarana sy ny fiadiana @ fomba ankolaka maro .
      Eo ny olana satria tsy misy « garant » intsony ilay firenena . Na ny japany aza anie ,teo ny emporora ,sy ny tao @ tany aziatika maro samihafa ,.....
      Ilay valeurs maro samihafa any @ ifotony no tsy misy mipetraka à izay misy azy intsony .Izay no mbola tsy mahatafavoaka ny firenena gasy satria tsy vitan’ny merina na tanindrazana fisainana intsony fa « andevo fisainana aza no tena mipetraka » eo @ ilay firenena nandritra ny ela satria te hijapy train daholo ,nefa tsy te hanao n’inona n’inona .Azafady izaho akory tsy miteny hoe ny olona rehetra ,fabetsaka ny manana fisainana tsy tafiditra mihitsy na eo @ resaka kolokolo ,na resaka tsy fandriampahalemana ,sns...

    • 14 mai 2015 à 11:54 | Saint-Jo (#8511) répond à Turping

      Manana talenta mampianatra i Turping.

      Ny endrika hafa tiako lazaina fotsiny dia ny momba an’i Radama II, izay Rakotondradama no anarany nentiny talohan’ny naha Andriamanjaka azy ary Radamananjakatapany no fiantson’ny mpahay Tantara azy taty aoriana.

      Ramavo, izay vadiben’i Radama I, dia noheverina fa olo-momba satria tsy niteraka tamin’i Radama I hono izy io.
      Nony lasa Andriamanjaka anefa izy dia nanana « sakaiza » .
      Ka ny iray tamin’izy ireny, izay Tsimiambolohy nitondra ny anarana hoe Andriamihaja, no heverin’ity endrika iray ny Tantara ity fa rain’i Rakotondradama (Radamananjakatapany).
      Izany hoe : arak’io voaza io dia tsy Ilaidama (Radama I) no rain’io zanak’i Ramavo io, fa i Andriamihaja.

      Isaorana manokana i Turping, fa tena manaja ny Tantaran’ny firenena amin’ny fizohiana izay voasoratra sy izay lovan-tsofina.

    • 14 mai 2015 à 14:43 | Turping (#1235) répond à Saint-Jo

      Saint Jo ,
      Azo ekena fa tsy diso ny voalzanao hoe mety ho zanak’ilay praiministr’i Ranavalona I Andriamihaja koa I Radama II ,ny tantara koa miaza an’io tsy diso mihitsy ,sady ny test de paternité ,ADN raha tsy taty aoriana be vao nisy (année 1990 )tany .Ny olona voaheloka ho faty aza t@ taona 80 tany ,USA ,Europe ,....betsaka koa no voapanga ,tsy nahitana porofo.
      Mbola averiko hoe tsy diso ny filazanao io ,fa officiellement izany dia ohatran’ny hoe Radama 1er no rain’i Radama II .Betsaka koa anie arak’ilay voalza teo ambony ireo ny tsimiamboholahy niaodiaody teo @ fanjakana ,ny toeran’ny praiministra izay hova daholo ny ankamaroana teo @ fanjakana Imerina .
      Amiko izay angamba no nahatonga an’Isambilo nilaza hoe :ny fanjakan’Andriana nijanona teo @ i Radama I ,satria azafady aho raha milaza hoe « tsy pure race » avy tany @ fitondran’Andriana nanomboka t@ Andriamanelo ,Andrianjaka ,Andrianampoinimerina ny fanjakana Imerina avyteo na dia nisy aza ny tarank’i Andriamasinavalona ,sns....
      Misaotra anao !

    • 14 mai 2015 à 15:51 | Saint-Jo (#8511) répond à Turping

      Raha ny fandinihako azy manokana,
      arakin’ny filaharan’ny fidiran’ny Andriamanjaka teo seza fiandrianana [Ilaidama aloha, dia Ramavo avy eo, ary Rakoto indray]
      dia angamba teo amin’ny fiakaran-dRakoto (Radama II) ho Andrimanjaka no azo lazaina fa tsy Andriana-Tsy-Mitapoka intsony no Andriamanjaka teto Imerina.

      Raha zohiana koa ny teotran-dRakoto sy ny fomba fiainany talohan’ny niakarany ho Andriamanjaka, dia hita taratra ihany fa tsy dia nanana loatra ilay antsoina hoe « toetran’andriana » izy. Porofon’izany ny filibàna nataony niaraka tamin’ireo Menamaso tao amin’ny trano antsoina hoe Akademia tao Andohalo.
      Mora anefa ny mitsara rehefa afaka fotoana maro aty aoriana, tahak’izao ataoko izao.
      Nananatra sady nanoro hevitra azy ihany ireo Tandapa, fa tena tsy laitrin’ny balan’ny fananarana mihitsy hono izy izay.
      [Mbola tsy toetran’Andriana-Tsy-Mitapoka ihany koa izany].
      Nony niakatra ho Andriamanjaka izy avy eo, dia vao maika koa aza hono loza no nafitsony.
      Nomen’ireo vondron’olona nanodidina ny fitondram-panjakana fe-potoana hiovàna hono i Rakoto, ka nilazan-dry zareo hoe :
      « Ialahy ve hanjàka sa tsy hanjàka ! »
      Kanefa tsy nampiova ninoninona teo amin’ny fomba fiainan’i Rakoto hono izany.

      Dia nanapa-kevitra ary ny tao andapa fa ho kendaina mba hihamboho i Rakoto (nokendaina satria fady ny mandatsaka ny ràn’ny Andriamanjaka).
      Dia Rasoherina no Andrimanjaka nasolo an’i Rakoto.

      Raha sendra mandalo any Oslo ianao, dia azonao jerena ao amin’ny trano raki-bokin’ny Loterana ao ny laharana maromaro’ny gazety mitondra ny anarana hoe « Antsirabe Vaovao ». Namoaka lahatsoratra mifanesisesy anatin’io gazety io ilay rangahy izay isan’ireo olona teraka sy notaizàna faraparany tao anaty rova tao Antananarivo. Dia ho hitanao ao anatin’ireo gazety ireo ny anaran’ilay mpanoratra. Anarana fantatr’olona eto Imerina izy io no sady misy mpisandoka koa. Tsy ho lazaiko eto io anarana io, fa izay olona te ahalala azy dia mahazo mankany Oslo. Isika koa ange tsy mba mahalala izay hasaro-bidin’ireny zava-boasoratra ireny e. Maro ireo mpampianatra sy mpikaroka tao amin’ny Fac des Lettres sy tao amin’ny Académie no naha-angon-javatra voasoaratra, fa dia toa verivery fotsiny izy ireny noho ny kitoatoan’ireo tera-tany nandimby an’ireny olomanga nanangon-tsoratra ireny.

    • 14 mai 2015 à 18:31 | Rary (#545) répond à Saint-Jo

      Maro ireo olona nahita an’i Basile nanampy ny mpanongam-panjakana, izay ny frantsay no tao andamosiny, tao amin’ny Ambasady malagasy tao Paris tamin’ny 2009, rehefa tonga niaro ny Ambasady tsy ho eo antanan’ny mpanongam-panjakana ny Gasy Tia Tanindrazana. Porofo mivaingana fa mbola miandany amin’ny vazaha io taranaka Padesm io, tsy niova toetra, eto vao miseho ho hendry.

    • 14 mai 2015 à 19:26 | Turping (#1235) répond à Saint-Jo

      Saint Jo ,
      Ankoatran’i Rakoto (Radama II) , tsy miapoka ny Mpanjaka vavy Rasoherina izay nièce n’i Ranavalona I ,moa i Ranavalona II cousine an’i Rasoherina ,i Ranavalona III ,nièce koa .
      I Rainilaiarivony izany ,tsy nisy niterahany na iray aza ireo mpanjaka vavy telo nifanesy novadiany ,fa karazana voninahitra ,sy pouvoir no tena traikefany .
      Nanao fikarohana aho ,fa i Rainilaiarivony izany ny cousine na ihany koa no novadiany ,izay fomba mahazatra taloha toy ny mpihavana akaiky mifampivady mba hifnakekezan’ny fomba amam-panao sy ny taranaka na dia teo @ hova merina aza fa tsy voatery ho samy Andriana .
      Rasoanalina ny anaran’io vadiny io izay niterahany 19 mianadahy , 11lahy ,8vavy .Taloha izany ,ny miteraka mihoatra ny 10 lamaody koa .
      Ny Andriana na ny Mpanjaka ,tsy disokoa ny voalzano hoe tsy azo alatsa-drà ,fa nokendahina t@ ny lmaba landy i Radama II .Nanana toetra tsy nendrika tokoa izy t@ fisotroana taoka ,ny fiarahany t@ Menalamba izay toetra tsy nendrika @ maha Mpanjaka azy .
      - Marina koa ny filaza hoe niamboho ny Andriana na ny Mpanjaka fa tsy hoe « maty » .
      Ny adinonao kely ,ny Andriana rehefa mifampiarahaba dia ; « Tsara va Tompoko » fa tsy hoe manao ahoana ,sns...
      Amin’ny manaraka indray ! ny tantaran’ny Mscar feno zavatra mirakitra .
      Dia ilaina koa izany ny mandalina sy manao arbre généalogique satria na ny any an-toerana any Mscar ,na ivelany mety ny cousine aza anie lasa mifanambady,nefa tsy mifankahafantatra e ! mety fomba amam-panao taloha io ,fa raha ohatra hoe olona tena akaiky anao de consanguinité mety tsy tafa raha tsy hoe fiankans somary mifanalavitra .

    • 14 mai 2015 à 20:28 | Saint-Jo (#8511) répond à Turping

      Tsy niteny momba ny fampiarahabàna aho.
      Samy nanana ny azy avy ny ankolafin’olona telo.
      Fa ny fiarahabàna ny Andriamanjaka no nasiana fanampiny kely.

      Fa ny anarana fiantso ireo sakaizan’i Rakoto niara-niliba taminy tao amin’ny Akademia tao Andohalo no ampahatsiahiviko kely.

      « Menamaso » no niantsoana azy ireo, satria hono mena lava ny mason-dry zareo noho ny zava-mahery fisotrony sy ny zava-mahery fifohany tao amin’io Akademia io.

      Ny « Menalamba » indray dia olona nanohy ny ady tamin’ny mpanani-bohitra, na dia efa nanaiky resy aza ny fitondram-panjakana foibe tao Antananarivo.

      Misaotra anao !

    • 14 mai 2015 à 20:41 | Saint-Jo (#8511) répond à Saint-Jo

      Azafady fa adinoko ny manindry fa ireo mpanjakavavy telo farany ireo dia tsy nanana fahefàna intsony daholo, fa teo antanan’i Rainilaiarivony daholo ny fahefana rehetra.

      Ka izay indrindra ny toe-javatra tsy tatin’ny razanay mihitsy.
      Raha toa ka mbola nanana fahefana ny Andriamanjaka (fa tsy lasan’ny Hovalahy daholo ny fahefana rehetra) , dia tsy azo antoka ho tafakatra teto Imerina mihitsy ny Tafika mpanani-bohitra.
      Mety ho talohan’ny fotoana nahatongavan-dry zareo tao Andriba aza dia mety ho efa levona tanteraka io Tafika mpanani-bohitra io.
      Marihina fa marobe tamin’izy ireo no efa naripakin’ny tazo mahery.
      Ny hadalan’ny Hovalahy no tsy nanararaotany an’izany toe-javatra izany.

      Fa resaka hafa indray aloha ny amin’izay, satria tsy azo iverenana intsony ny lasa.

    • 14 mai 2015 à 23:46 | Turping (#1235) répond à Saint-Jo

      Saint Jo ,
      - Marina fa tokony nahitsiko kely , ny menamaso fa tsy ny menalamba no niarahan-Drakoto (Radama II)nanao ny adalany ,sy ny fotondran-tena tsy mendrika .Ny menamaso antoko mpanohitra efa taty aoriana ireo mapanai-bohitra niaraka t@ antoko VVS (vy ,vato ,sakelika ).Ny fifangaroan’ny hadisoana kely resahina ,msy metymety mampiova koa ny zavatra resahina .Ialan-tsiny .
      Ny tantara moa iny efa lasa tsy azo averina intsony .Arak’ilay voalzantsika teo ambony fa noho i Radama I tsy nanana zanaka lahy tokony nandimby azy ,dia ny vadiny Ranavalona I no tafiditra teo ,sy namboarin’ireo hovalahy tsimiamboholahy .Ka io izany resaka autorité masculine ohatran’ny autorité parentale hoe ,ny lehilahy no tokony ho izy no lehiben’ny fianakaviana .
      - Ka teo koa ny mety ho lesoka satria ny filazan’i Isambilo koa tsy azo lazaina hoe diso be raha ny fahitany azuy hoe ,tapitra teo @ RADAMA I ny tena fananana fahefan’ny fanjakana Merina satria ireo praiministra hova ,nanomboka t@ i Andriamihaja , Ravoninahitriniony sy Rainilaiarivony no tena ni sofera ny raharaham-pirenena ,nampivarotra tanindrazana aza ,ohatran’ny mpanongam-panjakana ,na dia nitohy aza ny fanajakana Andriana notarihin’ny Andriambavilanitra izay tsy tena nanana autorité tena entitra .Azo lazina angamba fa i Ranavalona I nasiaka sy entitra raha tsy izany izy tsy tafajanona 33 taona teo @ fanjakana sy nanohitra ihany koa ny misionera frantsay .Aza adino fa i Jean Laborde irery ihany anie no notazominy fa sisan’izay norohainy.Nony maty izy hita nisoritra teny ihany fa 35 taona taty aoriana lasa zanatany i Mscar .
      - Azo raisina ohatra fotsiny anie ny « contre exemple »,fa raha Praiministra Andriana no teo nanaomboka teo @ Ranavalona I ,na tsy niteraka aza i Laidama mety Radama II tsara fitondran-tena no tonga teo ,ary mety hafa koa ny fitrangan’ny tantara ohatran’ny tsy namelan’i Ho Chi Minh tany vietnam sy tany Indochine Ben Dien Phu ,ny mpanjanaka hanao izay tiany natao e !
      Betsaka izany ny mpamadika ,ireo Hova izay teo @ fitondrana koa ,tsy azo lavina .Ny fiantraikan’izany rehetra izany dia mbola hita misoritra @ tantara @ izao fotoana izao. Na samy Andriana aza ,tsy milaza koa fa tsy nisy erreur daholo teo @ fiainana hita soritra @ fianakaviana sasantsasany izany .
      Misaotra !

    • 14 mai 2015 à 23:50 | Turping (#1235) répond à Turping

      Hitanao fa mbola manitsy kely foana ihany aho :Ny Menalamba ,antoko niorina efa taty aoriana ,niaraka t@ VVS sy ny tariny taty aoriana .Ny menamaso ,no niaraka t@ dRakoto ,manamafy sy manamarina ny voalazanao.

  • 13 mai 2015 à 10:34 | Saint-Jo (#8511)

    Churchill said (House of Com­mons, 11th of Novem­ber 1947) :
    - “Democ­racy is the worst form of totalitarian gov­ern­ment, except for all the oth­ers”

  • 13 mai 2015 à 10:48 | plus qu’hier et moins que demain (#6149)

    Assalaamo alaikoum

    « Les évènements de 2009 ont amené au pouvoir des populistes qui ont réussi à convaincre leurs partisans que grandes gueules et slogans tapageurs pouvaient rimer avec capacité et bonne volonté à diriger un pays. « Jereo kely ny tabilao » dirait-on dans les stades de sport : au final, le bilan de la Transition 2009-2014 est le pire qu’un chef d’Etat ait jamais présenté à Madagascar : catastrophe économique, misère sociale, déliquescence des mentalités y compris dans les forces armées, explosion de l’insécurité et de l’économie maffieuse. Les diverses révélations (enregistrement à son insu de Patrick Leloup, déclarations du Lieutenant-Colonel Charles Randrianasoavina) montrent de quel bois était fait les gens dont Monsieur Rajoelina s’est appuyé pour perpétrer son forfait. Dis-moi qui tu hantes, je te dirai qui tu es…. »
    « Objectif inavoué sous des prétextes fallacieux : limiter les possibilités des adversaires de battre les candidats du très peu populaire parti présidentiel. Et même si je honnis les résidus de putschistes qui forment les trois-quarts de l’Alliance Républicaine de Madagascar (ARMADA), je reconnais qu’ils ont raison de s’insurger contre le caractère anti-démocratique de cette décision, dont on mettra légitimement en doute la bonne foi de celui qui a suggéré cela, si ce n’est son quotient intellectuel. » NDIMBY A.

    Le dernier paragraphe s’applique aussi à l’auteur de l’article qui confond UNE TRANSITION INCLUSIVE à un REGIME NORMAL dont le président n’a plus les pieds et les mains liés par la qualification à tort ou à raison d’illégale et d’illégitime avec de surcroit la non reconnaissance de la communauté internationale dans un monde ouvert à tous les sens du terme (économique, communication, etc..), mondialisation oblige.
    En ce qui concerne le bilan de la transition, l’auteur se doit d’analyser le Tableau de bord de l’économie de Madagascar durant la transition de 2009 à 2013 publié par l’INSTAT et portant le n° 17 au lieu de s’adonner à des affirmations gratuites indigne de son statut d’intellectuel et de faiseur d’opinion.

    • 13 mai 2015 à 11:38 | Saint-Jo (#8511) répond à plus qu'hier et moins que demain

      Ny fitotonganan’ny fari-pianinan’ny vahoaka, vokatr’iny Teteza-Mita I iny , dia hita mivandravandra be izao sady tena ren’ny aim-bahoaka tokoa, fa tsy mba honohono akory.

      Isan’ny olom-bitsy dia vitsy nahazo tombony nandritrin’ny Teteza-Mita I angamba ity silamo gasy mpanoratra ity.
      Ilay DJ tokoa moa dia toa malaza hoe mandeha matetika any amin’izao tany silamo any amin’ny Gulf izao, fa misy bizina ataony hono any.

      Tsy vitan’izay koa fa ry zareo Amerikana dia tsy tia vintana an’ilay DJ.
      Ry zareo silamo indray anefa dia efa nanambara mazava sady namerimberina imbetsaka ary efa nanaporofo amin’izay ataony efa imbetsaka mihitsy koa, fa ny miady mba handevona ny USA hono no tanjona kendren-dry zareo.
      Ka tsy mahagaga raha manohana tsy misy fetra an’ilay DJ ity silamo gasy manoratra eto ity.

      Hatramin’izao aloha dia ilay DJ iny no olona faran’izay tena nandetika indrindra ny nosy.
      Tsy mbola fantatra kosa izay ho vokatra ho azon’i Rajao, satria mbola eo ampandrasàna izy aloha izao.
      Rehefa afaka taona miisa sahala amin’ny fe-potoana nisian’ny Teteza-Mita I , dia ho azo ampitahàna amin’izay ny vokatra azon’ilay DJ sy ny vokatra ho azon’i Rajao.

      Izahay dia tsy dia manisy sira loatra an’io salan-tarehy marika aroson’io avara-pi rehetra io.
      Winston Churchill : « I don’t trust the figures of the statistics, except when I give them myself »

    • 13 mai 2015 à 12:20 | plus qu’hier et moins que demain (#6149) répond à Saint-Jo

      Misaotra anao manokatra ny adi-hevitra na dia izany, raha amin’izao vanim-potoanan’ny teknologia izao no tsy anisy sira ny antontanisa dia mitsambiky mikipy ihany satria, miainga amin’io sy ny ezaka rehetra natao sy mbola hatao manodidin’io mba ho tarehimarika azo antoka no kirakirainay ny fampandrosoana ny firenena eran’izao tontolo izao ka tsy afaka ny hiala amin’izany isika eo anatrehan’ny fanantontoloana sy ny fitadiavana famatsiam-bola iraisam-pirenena.

    • 13 mai 2015 à 13:11 | Saint-Jo (#8511) répond à plus qu'hier et moins que demain

      Ô ry ilay rangahy ’ty â !
      Tsy misy ifandraisany ny technology sy ny statistics.
      Ny statistics dia taranja noforonina mba ho fitaovana ho ampiasain’ny scientists amin’ny sampana quantum mechanics.
      Taty aoriana dia nitsabaka mapiasa azy io koa ry zareo miasa amin’ny politics, economy, demography ...
      Ry zareo mathematicians nampijoro sy nandravona ny statistics (mba ho moramora ampiasaina kokoa) indray no tsy tena mino azy io. Satria tsy azo antoka 100% izay atao amin’izy io.
      Porofo iray vao haingana teo : ny valin’ny fifidianana tany UK tamin’ny herinandro lasa teo iny.
      Asa raha fantatrao izany.
      Tsy dia mety koa angamba ny miteny lango imason’ny vary.
      Sa mihevi-tena ho olona tena kingabe mihitsy ianao io momba ny statistics sy mathematics ?

    • 13 mai 2015 à 14:44 | plus qu’hier et moins que demain (#6149) répond à Saint-Jo

      Ny solon-tsaina izay vokatrin’ny fivoarana ara-teknolojika dia manampy sy manamora ny fikirakirana ny antontan’isa : Marina sa tsy marina ?

      Il faut penser avec la tête bien faite mais pas celle bien pleine comme vous avez l’habitude de faire sur ce forum.

    • 13 mai 2015 à 15:12 | mpitily (#1212) répond à Saint-Jo

      Tena tsy mbola levon’ny vavoninao sy Ndimby foana ny nanonganan’i Boay kely ny dadanareo t@ 2009 hany ka ny fankahalanareo azy fahatany sisa no arosonareo sy omenareo vahana.

      Ohatrinona kay ny euro sy ny dollar t@ 2009 ary ohatrinona izany t@ 2013 ? ary ohatrinona izy izao nefa ny filoha efa lanim-bahoaka ?

      Niakatra ohatrinona ny trosam-panjakana t@ nitondran’i Boay kely ? ary t@ nitondran’i dadanareo ?...

      Iza kay no namporisika ny CI hanafay ara ekonomika ny Tetezamita ary nitehaka mihitsy tany @ Magro t@ nahafantarana fa naaton’ny USA ny AGOA ho antsika ? Tadidio fa tsy ny vao niakatra teo @ fitondrana i Boay kely dia niato ny Agoa fa efa tany @ 2010 ! Raha famaizana mivantana ny fanonganana nataon’i Boay kely no nahatonga izany dia ny volana aprily dia efa nihatra izany...

      Ny ahy dia tsotra fotsiny : meloka be lavitra ny olom-boafidy manao azy ho démocrate kanefa nanao ny tsy fanao rehetra avy teo. Mitovy @ hoe Polisy manao jiolahy ! na Pasitera mijangajanga sy mangalatra sy misoloky. Aleo mifanena @ mpamosavy toa injay mifanena @ mpandainga sy mpihatsaravelatsihy hoy ny Ntaolo.

      Rehefa dinihina dia i Boay kely aza no tsara fitantanana noho ireto hafa. Azony natao ny nidongy irery ny fahefana ohatra ny nataon-dru ZRR sy R saingy tsy nanilika ireo niara-nitolona izy. Na teo aza ny fahirano ara ekonomika isan-karazany dia tsy nitontongana ny AR ary tsy nilatsaka andalambe ny vahoaka...

      Ireto lasa nanaraka an’i HVM ireto ireo niara-nitondra t@ Boay kely, tena fositra nanimba ny Tetezamita raha ny marina. Mety mbola misy vitsivitsy tafajanona ao @ MAPAR tena izy fa vitsy an’isa sisa ireny. Ry AVI MMM moa mitovy @ HVM ihany saingy nahilik’itsy voalohany koa vao mody mankany Ambodivona.

    • 13 mai 2015 à 15:50 | Saint-Jo (#8511) répond à plus qu'hier et moins que demain

      Ianao io angaha mahay manao kajy statistics mampihatra numerical analysis amin’ny computer ?

      Raha mahay ka efa nanao izany ianao dia arahaba soa arahaba tsara !
      Dia fantatrao tsara izany fa tsy vitan’ny vava izy io !

    • 13 mai 2015 à 15:53 | Saint-Jo (#8511) répond à mpitily

      Ilay DJ-nareo efa miala aina ara-politika !
      Tsy any mihitsy no misy ny ho avin’ity firenena ity izao.

    • 13 mai 2015 à 16:24 | Rakotoasitera Fidy (#2760) répond à plus qu'hier et moins que demain

      Mahafinaritra ka tohizo

      Ny tena tsara anie , sady mora ny mamaky azy (compréhensible par tous)

      Edition d’un tableau à deux entrées , indiquant clairement les sommes allouées à chaque ministère (primature compris) et à la présidence pour l’année 2014 et les prévisions pour l’année 2015

      Mety ho vita ve ???

    • 13 mai 2015 à 16:34 | Rakotoasitera Fidy (#2760) répond à Saint-Jo

      Ny any fantatro dia tamin’i Fafa ministr’i ny economie sy finances dia malagasy no lehiben’i ny projet nametraka logiciel mikasika any io resahinao io

      Tsy aiko indray raha toa ka misy ’fitaovana’ koa eto Antananarivo ??

      Aza afangaronao amin’i ange aho ry Jo a !!!

    • 13 mai 2015 à 17:18 | Ndimby A. (#444) répond à mpitily

      Mpitily,

      Ny tenako kosa aloha dia tsy afaka ny hitelina saka be loha, ary hihevitra fa zavatra hita efa maimbo dia ho lazaina fa mamerovero. Ary tsy misy hidiran’i Ravalo izany, na mino ianao na tsy mino. Ny tenako mbola tsy nifidy azy na ny TIM hatramin’izay niainako, fa anjaranao ny manao hitsindalana hoe anti-Rajoelina = pro-Ravalo. Maivana sy poakaty be izany fomba fijerinao izany ka tsy hivalamparana eto.

      Eto ambany ny masoko misy fanadihadiana efa ho 30 pejy mahery momba ny voka-dratsy ny Tetezamitanareo, miankina amin’ny antontan’isa sy fikarohana maro @ resaka ekonomika, politika, sosialy. Ka dia miomehy irery aho mahita ny ezakao sy i « Plus qu’hier et moins que demain » mitady singan’ohatra mba hilazàna fa nihatsara ny toe-draharaha teto Madagasikara rehefa tonga i Radijaka. Avy aiza ilay hoe 92% ny Malagasy lasa mahantra ? Firy ny ankizy niala tany antsekoly ? Firy ny CSB nikatona ? Ahoana ny fitontongana’ny Indice Mo Ibrahim ? Fa maninona no lasa nosokajian’ny BAD fa Etat fragile ? sns tsy voatanisa.

      Farany, mbola mitady irika ihany ianao ilazana fa tsy misy idiran’i Radijaka sy ny forongony ny fialana t@ AGOA. Alohan’ny hanoratanao resaka mampiomehy tahaka izany, mba manaova fikarohana kely aloha. Ohatra, mamakia ny lahatenin’Atoa Wykoff http://www.antananarivo.usembassy.gov/embassy_news/press-releases2/11/02/2010--under-secretary-karl-wykoff-declaration.html

      Marina tokoa fa ela loatra ny Fiarahamonina iraisampirenena vao sahy nandray fepetra hamaizana ny mpanongam-panjakana, fa mbola nanantena angamba fa hiova fo ireo dahalo politika, ka 2010 vao nilatsaka ny ankamaroany. Fa raha ny tokony ho izy, tokony 17 mars 2009 dia nampiarina daholo izany. Ny Frantsay moa no tena niezaka niaro ireo tsy valahara hatramin’ny farany, ka lasa resaka ambony latabatra fotsiny ny fanantonana antsika t@ OIF, UA, SADC.

      Na izany na tsy izany, mahafinaritra foana ny adi-hevitra miaraka aminao.

      Mirary soa

    • 13 mai 2015 à 18:05 | Isandra (#7070) répond à Ndimby A.

      « Avy aiza ilay hoe 92% ny Malagasy lasa mahantra ? Firy ny ankizy niala tany antsekoly ? Firy ny CSB nikatona ? Ahoana ny fitontongana’ny Indice Mo Ibrahim ? Fa maninona no lasa nosokajian’ny BAD fa Etat fragile ? »

      Mahafinaritra ny mametraka ny fanontaniana toy izao, saingy nodianao tsy notononina,...hoe : Hoatrinona ny vola voray tamin’io tetezamita io...? Iza no tena niezaka nanakana ny mba hisian’ny famantsiam-bola nadritran’iny tetezamita iny...? Tsy ny fitarazonan’ny krizy ve no nanamafy ny fijaliana ?
      Iza anefa no an’isany nampitarazoka azy io, nohon’ny fitakiana ireo fepetra fitiavan-tena izay hanamora ny fiverenany eo amin’ny fitondrana ?

    • 14 mai 2015 à 19:06 | Ndimby A. (#444) répond à Isandra

      Fa ahoana ny hevitrao ?

      Hoe noho ny tanteraka ny fanonganam-panjakana, satria nahomby ireo tetika rehetra fanakorotanana (lundi noir, 7 février, fikomian’ny Capsat, fidirana ankeriny tao Ambohitsorohitra sns), dia tokony nekena tsy nasiana setriny izany ? Ka tokony nanaiky tsy nandà ny pro-Ra8, ny vahoaka mandala demokrasia tsy nanaiky izany fihetsika jiolahimboto izany, ary ny fiaraha-monina iraisam-pirenena ?

      Ny hena lanin’ny saka eo ihany, fa tokony mbola avela hidigin-drambo ve izy fa tsy velesina ny kanota ?

    • 14 mai 2015 à 21:26 | Isandra (#7070) répond à Ndimby A.

      Raha jerenao amin’ny saina tsy miangatra ny fandehan-javatra nisy teto amintsika. Tsy mitovy ny fomba nampiharan’ny iraisam-pirenena ny famaizana « deux poids deux mesures » hoy ny vazaha . Tamin’ny 2002, efa hitam-poko, hitam-pirenena,...fa fanonganam-panjakana no nataon -dRa8, kanefa dia noeken-drizareo izany. Tamin’ny 2009 indray i Ra8 no nametra-pialana, avy eo nomena an-dRajoelina ny fahefana ara-dalana,...kanefa tsy neken-drizareo iraisam-pirenena izany, satria tsy mpoba ny Amerikanina. Izany no tsy rariny misy eto amin’ity tany ity.

    • 15 mai 2015 à 10:29 | Ndimby A. (#444) répond à Isandra

      Andao ary jerena amin’ny saina tsy miangatra tokoa.

      Nisy « fametra-pialàna » ve (araka ny voambolana ampiasainareo) t@ 17 marsa, raha tsy nisy ny fanafiana an’Ambohitsorohitra ny 16 marsa, ny fikomina nataon’ny CAPSAT t@ 8 marsa, ny 7 febroary, ny Lundi noir, ny fanambarana t@ janoary avy @ Rajoelina fa izy no mibaiko ny tafika sy polisy sns (miala-tsiny raha mamerina, fa ohatran’ny tsy hitanao ilay nosoratako t@ voalohany) ?

      « Fahefana ara-dalàna » hoe ? Dia modiana fanina koa izany ny tsiambaratelo navoakan’i Patrick Leloup (na tsy fanahy iniana aza) sy ny fanambarana maro nisesy nolazain’i Lt-Col Charles mikasika ny ambaratonga rehetra nahatonga ny fahefana tonga tany @ Rajoelina ?

    • 15 mai 2015 à 12:06 | rasoulou (#4222) répond à Ndimby A.

      Je vous comprends tous sur l’histoire de 2002 et 2009, j’y avais participé dans les deux mouvements juste pour dégoupiller les dictateurs !!!

      13 Mai 2002 et 2009 (disons la Place) : l’objectif de départ était NOBLE...mais Ravalomanana, et Rajoelina ont arrosé de leur fortune personnelle les militaires...après il y avait les bruits de bottes d el’Armée.. et nos mouvements n’étaient plus PACIFIQUES et SANS VIOLENCES !!!!Et la légitimité perdait devant la force des mitraillettes !!!!!!!

      Après je récuse les leaders de nous avoir entraîné dans ce sens !!!

    • 15 mai 2015 à 12:15 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      Lire : bruits de bottes de l’Armée

    • 15 mai 2015 à 12:15 | Isandra (#7070) répond à Ndimby A.

      Ny P.Leloup sy Charles R dia samy afaka miteny izay tiany tenenina ny olona, ny anay dia ny porofo mazava ihany no maharesy lahatra anay, satria ireo roalahy ireo dia tsy dia azo antoka loatra ny filazany raha jerena ny fomba fiainany.

      Tsy hanitatra ny adi-hevitra amin’iny fanonganana na tsia iny aho, satria na izaho na ianao samy hiziriziry amin’ny heviny.

      Nefa ny hitovizantsika dia samy manaiky, fa fangonam-panjakana ny nidiran’i Ra8 teo amin’ny fitondrana tamin’ny 2002( jereo ny lahatsoratrao etsy ambony,...).

      Andeha ary hiainga amin’io isika. Arakan’ny hevitrao rariny ve ny hoe nankato tanteraka ny fanonganam-panjakan-dRa8 ny iraisam-pirenena, kanefa nanda tanteraka ny fidiran-dRajaoelina(na fanonganana io na tsia,...) ?

      Mino fa raha olona pro-Amerikanina i Rajoelina, nisy an’iny fametraham-pialan’ny Ra8 iny dia tsy sarotra taminy ny nahazo fankatoavana iraisam-pirenena. Ary iny krizy iny no nahitantsika fa tsy dia manan-danja be loatra aty Afrika intsony ny Frantsay, lasa mpanaran-drenirano no sisa.

    • 15 mai 2015 à 12:45 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      En fait il y avait un certain mimétisme entre les deux mouvements(2002, et 2009)....et nous les activistes du 13 Mai (2002 et 2009) , nous étions tous bernés !!!!

      Depuis le départ Rajoelina imitait Ravalomanana !!!!

      Mais nous les miltants de base, nous voulons le contraire !!!que les errreurs politiques de Ravalomanana ne se reproduisent plus jamais !!!!!!!!!!!!

      Par contre Rajoelina n’a fait que reproduire Ravalomanana !!!!!!!!

    • 15 mai 2015 à 12:49 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      Les égo(s) des deux personnes(Ravalomanana et Rajoelina) sont de même valeurs !!!!!!!!

    • 15 mai 2015 à 12:58 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      Et de fil en aiguille : Ravalomanana imitait Ratsiraka !!!!

      Les vengeances politiques, les incarcérations avec des dossiers bidons etc...

      Et le boucle est bouclé !!!!!!!!!

      Il faut que Madagscar sorte de cette boucle de vengeance politique !!!!!

      Sinon ce serait un ENGRENAGE INFERNAL de la vengeance politico-judiciaire !!!!

    • 15 mai 2015 à 16:38 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      Rectif : Et la boucle est bouclée

  • 13 mai 2015 à 12:18 | rasoulou (#4222)

    On ne cesse de répéter que 47,71, 72,91,2002, et 2009 étaient inutiles, sans aucuns résultats et retombées économiques et sociales....tous ça pour rien quoi !!!!!Des gesticulations pour une pauvreté grandissante !!!....toujours des destructions pour une éternelle reconstruction !!!Les Malgaches sont des indisciplinés, des anti-système(s), des Che-Guevarra(s),etc...d’où certaines tergiversations (Nostalgie de la Colonialisation, du régime néo-colonialiste Tsiranana,du Socialisme de Ratsiraka, du Régime ultra-libérale de Ravalomanana, du Régime populiste et rêveur de Rajoelina).

    C’est vrai les Malgaches ne sont pas le genre qui donnent son corps à la Science, ou qui va faire une Révolution à la Che, ou qui va être godillot-suiveurs (Ohé-ohé ou Minoa fotsiny ihany etc...) !!!Mais ils peuvent tenir une grève tranquille, sans violence pendant une année ou deux ans (longue durée) !!!

    mais je vois, et à mon avis perso que ces luttes étaient justifiées et légitimes...il y avait une grande avancée dans la lutte contre la dictature et contraintes des colonialistes, de Tsiranana, de Ratsiraka, de Ravalomanana, de Rajoelina !!!

    Ces mouvements 47,71,72,91,2002,2009 sont des victoires sur le plan politique contre les abus de pouvoir, la dictature, et le système de réseau bien ficelé !!!

    Bravo les Malgaches, vous êtes courageux, aucun Peuple ne vous ressemble, vous êtes UNIQUE !!!!!!

    ANATRA , des leçons pour les futurs apprentis-dictateurs !!!!!

    Ce qui s’est passé c’est surtout la récupération politique des mouvements par une partie d’individus..et qui n’ a pas respecté tout simplement le deal au 13 Mai c’est à dire donner beaucoup plus de Pouvoir au Peuple, le système de réseau a beaucoup plus fonctionné et il a marché à plein régime (Izay ao anaty lisitra no misaosy !!!!

    • 13 mai 2015 à 13:20 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      Honneur à nos martyrs à la place 13 Mai , ou à la date du 13 Mai !!!!

      Notre valeur commune ce n’est ni un Roi, ni le culte de la personnalité...c’est tout simplement notre LIBERTE !!!!

      Dorénavant, un Malgache est aussi libre qu’un Américain,un Français,un Anglais...mais plus libre qu’un Syrien,un Coréen,un Cubain, un Lybien, un Libanais,un Indien...le Malgache s’est affranchi de l’oppression du Colonialisme, de la Religion, du Royalisme, du système de Caste, du Tribalisme, du Fédéralisme,...les Malgaches sont égaux, libres, et maîtres de son destin ! et ça ...grâce au 13 Mai et à nos anciens et à nos aînés !!!!

      Vive la LIBERTE !!!!!

    • 13 mai 2015 à 13:33 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      En ces moments de commémoration du 13 Mai, il faut faire une introspection, ou analyse de soi (positive et négative) plutôt qu’une auto-flagellation (seulement négative) je pense !!!!!

    • 14 mai 2015 à 11:21 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      En effet lorsque nous avions vécu les pires cauchemars des années SOMBRES de répressions et de soumissions du Colonialisme(Indigène tu resteras indigène), du Néo-Colonialisme(PSD izahay,PSD mandram-pahafatinay= pas d’ecole, pas de recrutement sans être PSD), du Socialisme (point de salut en dehors du FNDR), du pouvoir de Ravalomanana(point de salut en dehors du FJKM,TIM, Afovoan-tany et de TIKO), de Rajoelina (Point de salut en dehors du TGV) ......nous nous demandions si les générations d’aujourd’hui pourraient comprendre les souffrances et les motivations des révoltés du 13 Mai ????????????

    • 14 mai 2015 à 12:17 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      De fil en aiguille : en Math les petites souffrances, les oui-Monsieur(s) au dos des gouvernants sans aucun dialogue, les soumissions feront dx......

      qui s’accumulent de jours en jours ,d’années en années,

      et l’intégrale des petites souffrances (dx) quotidiennes ce sera l’explosion d’où le 13 Mai après (Bonne révision pour les bacheliers 2015) !!!

    • 14 mai 2015 à 12:43 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      C’est juste une explication et une justification de nos motivations, de nos aspirations des révoltés du 13 Mai ...mais non pas vous transformer les jeunes en apprentis-13 Mai, ou en Che-Guevarra...... le 13 Mai il était là car nous n’avions pas eu le choix.....

      Si vous avez le choix, tentez toujours le dialogue, et le pourparler les jeunes !!!!! SVP !!!

    • 14 mai 2015 à 13:21 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      le 13 Mai c’est une fin en soi !!!

    • 14 mai 2015 à 13:27 | rasoulou (#4222) répond à rasoulou

      13 Mai.........Justifiable ou pas ...c’est à vous les jeunes d’aujourd’hui de voir !!!

      Se justifier devant la génération future (les jeunes) est mieux que devant un Tribunal !!!!!

      Désolé pour les polémistes pro-Rajoelina et pro-Ravalomanana !!!!!!!!!

  • 13 mai 2015 à 12:49 | sorajavona (#1134)

    1972 est un mouvement à part qui ne peut être assimilé à ceux de 1991, 2002 ou 2009 sauf à travestir les réalités des époques par des analyses aussi simplistes que paresseuses. Ce qui distingue déjà ce mouvement de mai est le rôle marginal joué par les politiques professionnels. Le contexte néocolonial est également un élément de différenciation. L’armée française campait dans nos murs. Les conseillers techniques français pullulaient dans les ministères. Et le massacre de nos compatriotes du sud en 1971 était encore brûlant dans les mémoires. Il n’était nullement question pour les meneurs de 1972 de prise de pouvoir. Il s’agissait surtout de mettre fin à un système qui ne laissait aucune perspective à la majorité des malgaches. Ce qui s’ensuivit est de la responsabilité des politiciens qui se sont succedés aux commandes de l’Etat et non de ceux qui se sont révoltés contre un système inique et aliénant

    • 13 mai 2015 à 14:55 | Isambilo (#4541) répond à sorajavona

      Disons que c’était un mouvement petit bourgeois baignant dans un grand vide idéologique et les opportuniste ont saisi l’occasion.

  • 13 mai 2015 à 19:16 | racynt (#1557)

    La démocratie est elle vraiment une fin en soi ou devrait on plutôt penser à un système qui pourrait mieux fonctionner et s’adapter à notre propre culture et nos propres moyens ? ou alors sommes nous condamné à copier bêtement un système imposé par les occidentaux comme étant un exemple de progrès que eux eux-même ne sont pas capables de maîtriser https://youtu.be/c-764Kkmr70 .

    En tout cas, s’il est vrai qu’à chaque fois la démocratie est le prétexte favoris de ceux qui croient apporter le progrès en renversant un pouvoir établi, le fait même de renverser un pouvoir établi est un acte anti démocratique qui ne peut être justifiée par l’instauration de la démocratie car c’est complètement contradictoire. Mais n’empêche que l’on se demande si cette volonté obsessionnelle d’instaurer la démocratie ne cache pas en effet la volonté d’instaurer le nouvel ordre mondial https://youtu.be/ZE-Uso4abHQ surtout quand on sait ce qu’il en est des dessous de table versé pour fomenté des coups D’état ?

    Ce qui est sûre c’est qu’aujourd’hui le modèle de démocratie occidentale montre ses limites car il n’y a qu’à voir les relations très étroite qu’entretiennent les États Unis et la France avec les pays les plus anti démocratique comme L’Arabie Saoudite et le Qatar pour comprendre que la démocratie n’est qu’un leurre quand les Usa et la France imposent à des pays comme Madagascar des conditions démocratique pour les créances. https://youtu.be/kq5q17DDzJk

    • 14 mai 2015 à 16:58 | racynt (#1557) répond à racynt

      Voici une bien joli représentation de la manipulation de masse qu’est devenue la « démocratie » https://web.archive.org/web/20130618081839/http:/www.mecanopolis.org/?p=5194 « L’idée était de reconstituer lors de thérapies de groupe une dynamique familiale, ou une dynamique de pression des pairs ; dans ce cadre, des objectifs prédéterminés ont été imposé au groupe par la méthode du consensus, ou plutôt « démocratie », pour reprendre leur langage scientifique. Le principe de cette opération est de rendre l’individu docile en le soumettant aux objectifs prédéterminés du groupe et en le poussant à abandonner sa souveraineté au profit de ce dernier. »https://youtu.be/n5gHqk3P8vU

  • 15 mai 2015 à 18:32 | plus qu’hier et moins que demain (#6149)

    Média, Mensonge et Démocratie sont devenus le fer de lance de la déstabilisation dans le monde depuis le 11 Septembre 2001.
    Il est indispensable de faire la part des choses en matière d’information diffusée par-ci et par-là

  • 16 mai 2015 à 06:12 | Saint-Jo (#8511)

    http://www.rfi.fr/afrique/20150515-madagascar-lalao-ravalomanana-candidate-mairie-antananarivo/

    Tsy nandrotsaka kandidà ho fidiana ben’ny tanàna ao Antananarivo ry ilay DJ !

    Efa miala aina ara-poilitika .

    • 16 mai 2015 à 06:52 | Saint-Jo (#8511) répond à Saint-Jo

      Tsy nandroso mpifaninana ho fidiana ben’ny tanàna ao Antananarivo izany ry ilay DJ.
      Ilay DJ manokana aloha dia efa miala aina ara-politika, rehefa dinihina tsara.

      Fa inona kosa amin’izao fotoana izao no ataon’ireo hery politika tao andamosin’ilay DJ, ka nanosika sy nanohana an’ilay DJ tamin’ny fifidianana ben’ny tanàna tamin’ny taona 2007 ?
      Rehefa zohiana tsara dia
      a) misy amin’izy ireny no tsy mitsabaka amin’ny raharaha politika intsony (fay ny sasany, ny hafa kosa dia efa nahafeno kitapo)
      b) ao koa ny mbola tsy tapa-kevitra amin’ny hoe aiza indray no tokony hitsofohana ara-politika mba ahazoana tombony, dia mbola mijerijery aloha hoe : avy aiza marina no mitsoka ny rivotra politika amin’izao fotoana izao ?
      c) ao koa ny efa lasa nanaraka an’i Rajao, ka dia HVM izany ry zareo izao ; ka izy ireny angamba no maro indrindra tamin’ireo nanohana an’ilay DJ tamin’ny taona 2007.

  • 16 mai 2015 à 08:15 | Saint-Jo (#8511)

    Amin’ity fifidianana ben’ny tanàna ao andrenivohitra ity koa, dia tsy isalasalàna fa ireo Vahiny mpaka tanin’olona aloha, fa indrindra moa ireto Karana ireto, dia samy hanohana mafy dia mafy ara-bola ny HVM daholo.

    Ireo hery politika sy hery ara-toe-karena, izay manohitra ny fanjakazakàna sy fakàna tanin’olona ataon’ny Vahiny, ka nivory teny Ivato tamin’ny faha-13 mey lasa teo kosa dia azo heverina fa hanao izay tratrin’ny ainy hanohanana ny vadin’i Ra8.

  • 16 mai 2015 à 08:21 | Saint-Jo (#8511)

    Misy milaza ny mpomba an’ilay DJ fa « ny tsy fisian’ny mandataire » hono no anton’ny tsy nandrotsahan-dry zareo mpifaninana ho fidiana ben’ny tanàna ao andrenivohitra.
    Mahagaga ihany izany, satria toa hoe nandrotsaka mpifaninana ihany ry zareo, fa any antoeran-kafa ivelan’Iarivo. Tsy mitombina izany io fialàna bala aroson-dry ilay DJ io.

    Etsy ankilany indray, ny mpomba an’i Ra8 dia nanambara ankolaka, kanefa tena mazava, ny fiheverany fa tokony ho nandrotsaka mpifaninana ihany ry ilay DJ, na dia tokony ho natao amin’ny anaran’ny TGV aza izany raha ilaina.
    Ka raha dinihina tsara io nolazain’ny mpomba an’i Ra8 io, dia tena te-hifampitsapa hery politika marina tokoa amin’ireo tena mpomba an’ilay DJ ry zareo.
    Asa ! Tsy mbola resy lahatra angamba ireo mpomba an’i Ra8 ireo fa efa miala aina ara-politika ilay DJ.
    Ka raha tsy efa tsy misy lanjany ara-politika intsony ilay DJ amin’izao fotoana izao, dia azo heverina fa atsy ho atsy dia tsy ho azon’ilay DJ hiodivirana intsony ny fahafatesany ara-politika.

    Toa tsy mbola rakatrin’ny mpomba an’i Ra8 koa fa i Rajao sy ireo mpanara-dia azy anie izao no tena mpifaninana marina ka mifanandrina tokoa amin’i Ra8 sy ireo namany e.

  • 16 mai 2015 à 11:05 | Substit (#7219)

    Mr Ndimby se veut être éditorialiste, intellectuel et moraliste. La haine pour Mr Rajoelina est plus fort que tout : Rajoelina est putchiste mais celui qui a géré son nerf de la guerre n’en est pas un. Bonjour l’objectivité intellectuelle.

  • 16 mai 2015 à 12:55 | diego (#531)

    Bonjour,

    Il y a un problème, parmi d’autres, facile à trouver et la solution en est aussi facile à trouver.

    Le problème :

    - le pays est ingouvernable !

    Solution, facile :

    - rendre le pays gouvernable !

    Comment faire ?

    - mettre en un gouvernement d’Union National.

    Que le président nomme les hommes de Ravalomanana, Zafy, Ratsiraka, Rajoelina et les autres plus les réprésentants de la Société civile du pays :

    - dans un gouvernement d’Union National !

    Il n’y a que les crétins qui s’opposeraient à ce genre de gouvernement.

  • 17 mai 2015 à 08:47 | MAHITSITENY (#8793)

    Salama,

    Alohan’ny androsana hevitra aloha dia tokony ho fantarina marina ny famaritana ny atao hoe DEMOKRASIA.

    Amintsika MALAGASY dia NISY TENY IRAY EFA NAHALAZA AN’io TENY HOE « DEMOCRATIE » io FAHINY ELABE (Tany @ taon-jato faha 17) DIA NY HOE :

    « MANJAKAVAHOAKA »

    Tsy anjarako ny hampianatra « sciences politiques » eto @ity forum ity fa fampahafantarana fotsiny no ilazàko fa rafitra 3 karazana ihany no misy@ fomba fitantanana ny Fanjakàna eran-tany :

    - absolutisme
    - anarchisme
    - démocratie

    Ankavitsiana ny firenena mampihatra ny absolutisme eto an-tany (Brunei irery ihany angamba).

    Tsy misy ny firenena anarchique eto an-tany. i BAROA no hany fantatra fa nanao izany ary tsy nisy intsony taty aoriany.

    Misy karazany maro ny demokrasia izay mizara sokajy roa lehibe :
    - demokrasia tandrefana
    - demokrasia tatsinanana.

    Mifampiampanga sy mifanakiana ireo karazana demokrasia roa lehibe ireo.

    Vokatr’izany, dia sarotra dia sarotra ho an’izay olona mandinika fa tsy mihinana amam-bolony ny hiteny hoe « tsy demokratika ny tany iray » !

    Ny antony ?

    Raha vao mamaly mivantana io fanontaniana io ilay olona dia midika izany fa tsy ampy fandinihana izy ary manana ny fironan-kevitra pôlitika pôlitisianina arahiny !

    Ohatra : D.J. izao dia niteny fa tsy demokratika ny Repoblika fahatelo nisy an-dRAVALO
    Niaraha-nahita ny vokany : NAKA FANJAKANA RA-D.J.

    Na izany na tsy izany anefa, ny rafi-panjakana dia natao hahasoa ny daholobe.

    Izany hoe,

    ny rafitra no an’ny daholobe fa tsy ny daholobe no an’ny rafitra.

    Koa Ny fanontaniana tsy azo lavina ary mipetraka dia izao :

    1-« MAHASOA NY DAHOLOBE VE NY RAFITRA DEMOKRATIKA IRAY » ????
    2-INONA MARINA NY RAFITRA ARA-PANJAKANA TADIAVINTSIKA ???

    Misaotra.

  • 17 mai 2015 à 11:53 | Saint-Jo (#8511)

    Mifanaraka sa mifanohitra amin’ny democracy ny hetsika tamin’ny mey 1972 ?
    Endrikin’ny democracy ve ity fifidianana ben’ny tanàna ity ?
    Samy manana ny valin-teniny ny olona tsirairay ny amin’ireo.

    Fa izao : samy milaza ho mpandala democracy ireo vondrona politika lehibe eto amintsika.
    Ny democracy ary ve dia mila zavatra tena mazava, fantam-poko fantam-pirenena, momba izay kandidà aroson’ny vondrona politika isan’isany ho fidian’ny vahoaka mba handray andraikitra voatondro eo anivon’ny mpiara-monina ?

    Momba ity fifidianana ben’ny tanànan’Antananarivo ity manko dia misy tsy mazava loatra ny momba izay kandidà atolotrin’ny vondrona politika sasany.

    Ny vondrona misy an’i Ra8 dia manolotra ny vadin-dRa8. Mazava ny amin’iny.
    Ny vondrona misy an’i Deba dia manolotra an’i Harimanana Raharinosy. Mazava koa ny amin’iny.

    Fa kosa ity Harilala Ramanantsoa ity ve dia tena atolotrin’ny vondrona politika misy an’i Rajao tokoa, arakin’ny resaka mandeha, sa tsia ? Tsy tena mazava ny amin’io.

    Ary iza amin’ireto Lalatiana Rakotondrazafy sy Lalatiana Ravololomanana ireto no tena kandidà tohanan’ny mpanohitra (Ambodivona na ARMADA) ? Sa izy roa mirahavavy ireo mihitsy no iarahan’ny mpanohitra tohanana ? Tsy mazava koa ny amin’io.
    Indrindra fa izany ARMADA izany anie dia tokony tsy iafinafina satria INVINCIBLE e ! ha-ha-ha !

    Toa tena sarotra atao mangarahara ihany izany democracy izany k’lé !

    • 17 mai 2015 à 23:11 | Turping (#1235) répond à Saint-Jo

      Saint Jo ,
      - Ny kandida Lalatiana Rakotodrazafy mazava fa notohan’ny Mapar ,notohanan’i Rajoelina izay nanomorona haino amamn-jery iasany ankehitriny io .
      Ny kandida ARMADA an’i Georget Rabeharisoa tsy misy kanidada na dia mamabra an’i Ambodivona aza.Mazava koa fa tsy lavitra an’i MAPAR na dia ,sy ny MMM an’i Hajo na dia milaza ny tsy fanarana ara-dalana an’io fifidianana io aza,ny RNM sy ny TVM izay ampiasain’ny fitondrana ankehitriny .
      - I Lalatiana Ravololomanana koa na dia mpanohitra ny HVM ,ny fitondrana ankehitriny ,efa niaraka t@ i Rajoelina koa taloha .
      - I Rafalimanana moa kandida resin’i DJ Rajoelina izay nitondra ny satroka « TIM » ,lasa nivadika HVM ;
      Araho ny vaovao ao @ Anio JT ,izay misy ny fandaharana « don-dresaka » isaky ny Alahady Hariva ,....ny ambiny efa mazava ny fipetany na dia betsaka aza ny mitady seza sy mpamadika palitao.

    • 17 mai 2015 à 23:15 | Turping (#1235) répond à Turping

      Vakio : mambra , kandida ,...

    • 18 mai 2015 à 08:57 | Saint-Jo (#8511) répond à Turping

      Dia toa toy izao ange izany ny fomban’ny kandidà sasany e !

Publicité




Newsletter

[ Flux RSS ]

Suivez-nous

Madagascar-Tribune sur FACEBOOK  Madagascar-Tribune sur TWITTER  Madagascar-Tribune sur GOOGLE +  Madagascar-Tribune RSS